Sint-Katelijne-Waver - zwarte spiegelwoning. Een strakke, maar gezellige hedendaagse nieuwbouwwoning met de woonfuncties op de gelijkvloerse verdieping, met een vakantiestrik errond en bestand tegen een wild feestje. Dat was de wens van de eigenaars van een zonevreemde woning, een uitgangspunt dat altijd beperkingen inhoudt in de vorm van een relatief strenge regelgeving. Ze vroegen aan Frederik De Smet om die creatief te interpreteren om er het maximale uit te halen. Ah ja, een wagen mocht ook deel uitmaken van de woonbeleving.
Black mirror
Het perceel is enorm, maar de architect stuitte achtereenvolgens met een gevelbreedte van 50 meter, een centraal gelegen woning in de diepte, een gevelafwerking met spiegels en een volledig gesloten voorgevel op een njet bij de bouwkundige dienst van de gemeente. Wat hij wel kon realiseren is een zwart, glanzend volume dat duaal in zijn omgeving staat, zowel contrasterend als spiegelend) met vooraan perforaties in de vorm van een raam en een lamellenwand die de privacy van de bewoners niet in het gedrang brengen.
Eyes wide shut
De gevel is een combinatie van zwarte gevelcassettes in hoogglans en verbrand hout. Dat laatste kreeg aan de buitenkant een epoxycoating tegen kleurafgifte en voor een langere levensduur. Omdat de voorgevel de enige volwaardige buitengevel is, kwam er zowel letterlijk als figuurlijk veel druk te liggen op de raampartijen. De vaste profielen werden nog zonder problemen volledig weggewerkt, maar het 11 meter brede en volledig openschuifbare raam met ultraslanke profielen aan de leefruimte baarde meer technische kopzorgen. Daar kwam zelfs een stabiliteitsingenieur aan te pas, want het systeem heeft nauwelijks tolerantiemarges en kolommen in de gevelopening waren om evidente esthetische redenen geen optie.
The Greyhound Shuffle
Als de schuifvleugels in de naastgelegen gevel verdwijnen, ontstaat er een ononderbroken opening van 11 meter. Omdat zowel de vloer- als de plafondafwerking visueel in het overdekte terras en de beschermende luifel doorlopen, verdwijnt nagenoeg elke fysieke grens tussen binnen en buiten. De in de massa gekleurde gepolierde betonvloer is afgestemd op de zandkleurige vacht van de windhonden des huizes. In de badkamer loopt de betonvloer door in de douche, waarbij zelfs de douchegoot dezelfde afwerking kreeg. Een sterk staaltje vakmanschap van BCI floors.
Black Box Revelation
Het plan van de woning is volledig open en wordt gezoneerd door vier zwarte blokjes. Twee daarvan vormen een onderverdeling in de achtergevel als bijkeuken en toilet. De andere twee delen het interieur verder op als dressing en kolomkasten van de keuken. Door die zonering ontstaan er sferen en ruimtes. De dressing scheidt het dag- van het nachtgedeelte en is voorzien van twee schuifwanden om de slaapkamers van de leefruimte te kunnen afscheiden. De tv-ruimte ligt één trede lager, wat de ruimte visueel afbakent en het plan verder zoneert.
Black Cars
De vier zwarte blokvolumes variëren in materialen voor een warm karakter: verbrand hout aan de buitenzijde, traceless volkern en gekleurd eikenfineer aan de binnenkant De wastafel is ook in zwart volkern uitgevoerd. De term wastafel mag je erg letterlijk nemen: het water valt gewoon op het tablet. De kelder met de wagencollectie van de eigenaars is ook in zwart uitgevoerd om de auto’s maximaal tot hun recht te laten komen. Een glazen vloer in het terras zorgt voor daglichtinval. De autolift is op het gelijkvloerse niveau afgewerkt met zwart kunstgras. Bij gebruik van de autolift vermijdt een gouden windhondkunstwerk dat bezoekers nietsvermoedend de kortste weg naar beneden zouden nemen...Eén van de wagens kreeg een plek in het interieur, in de vitrineplaats van het bijgebouw.
The Color of Love
De kleur van de verharding rond het overloopzwembad verwijst net als de binnenvloer ook naar de windhonden. De ruwe keramische tegels steken als een sokkel boven de achtergelegen paardenweide uit en vormen op die manier een zitbank langs het zwembad. Bij de samenstelling van het kleurenpalet voor interieur en buitenaanleg bleek de creativiteit van de opdrachtgeefster van doorslaggevend belang. Dit project was ook het begin van de samenwerking tussen de architect en Bowbow, het bedrijf van de jonge aannemer Thierry Minne, die net als Frederik De Smet grote uitdagingen allesbehalve uit de weg gaat.
Foto's Evenbeeld.be en Nick Cannaerts
Waasmunster - minimalistische betonwoning. Als uitgangsbasis starten we met te kijken naar de omgeving. Hierbij valt de bijzondere ligging van het perceel op dat bereikbaar is via een private weg en zo achter de tuinen van de op de straat georiënteerde woningen grenst. Daarnaast krijg je op het perceel ook een onbelemmerd zicht in de diepte achter de bestaande tuinen. Aan de rechter zijde is er dan weer inkijk van de dieper gelegen bestaande woning. Al deze elementen vormen samen met de wensen van de opdrachtgevers de basis van het ontwerp.Om geen overlast te betekenen naar de tuinen van de straatgeoriënteerde woningen wordt de volledige linker zijgevel gesloten ontworpen. Deze afscherming loopt zelfs door tot in het overdekte terras waardoor er onmogelijk inkijk kan ontstaan naar deze woningen. Om het onbelemmerde zicht naar de tuin te kaderen krijgt de achtergevel een panoramisch raam waarbij de profielen volledig in de constructie worden verzonken. Hierdoor vervaagt de grens tussen binnen en buiten. Door het plafond en de vloer naar buiten te laten doorlopen wordt dit effect bijkomend versterkt. Het overdekte terras dat zo ontstaat beperkt tevens de kans op oververhitting in de zomer. Om het rechtstreekse zonlicht in de woning niet volledig weg te nemen krijgt het plafond van het overdekte terras een cirkelvormige uitsparing die een lichtvlek in de betonwoning brengt.
De luifel loopt door langs de rechter zijgevel van de woning woordoor een overdekte inkomzone ontstaat. Om de inkijk naar de rechter buur te beperken wordt een strategisch gepositioneerde kastenwand geïntroduceerd. Deze loopt eveneens van binnen naar buiten door om de grens verder te laten vervagen. De overdekte inkom vormt één geheel met een overdekte patio die plaats biedt aan de wagen van het gezin. Ook hier werd een cirkelvormige snede uit het dak gehaald om meer licht in de woning te brengen.
Langs de straatzijde is de carport visueel afgeschermd met een houten lamellenwand. Ook deze zorgt ervoor dat er nog voldoende licht in de achterliggende slaapkamer geraakt. Om de carport op te laten gaan in de tuinaanleg werd een boom aangeplant waardoor de woning verticaal wordt open getrokken en er interessante perspectieven ontstaan. De verdieping wordt bewust zeer beperkt gehouden om de schaal van de betonwoning te beperken en de inpasbaarheid zijn omgeving te verzekeren. In eerste instantie bevat de verdieping slechts één kinderkamer, dewelke eveneens een zicht krijgt naar de tuin en het achterliggende groen. Deze kamer kan indien gewenst op termijn in 2 kinderkamers opgedeeld worden door plaatsing van een kast of tussenwand. De kinderslaapkamers krijgen een eigen buitenruimte op het dak van de carport.
Het plan van de woning is als dusdanig opgevat dat het alle wensen van de opdrachtgevers weerspiegelt. Ondanks het beperkte volume van de woning voelt ze toch open en ruim aan. Dit wordt gerealiseerd door een open interieurontwerp te hanteren waarbij alle ruimtes gedefinieerd worden door de strategische plaatsing van 2 kastenvolumes. De overige wanden zijn de glazen of betonnen gevels van de woning, waardoor het intern volume van de woning in elke ruimte zichtbaar is. De ruimte wordt bijkomend open getrokken door de grens tussen binnen- en buitenruimte te laten vervagen. De begane grond herbergt de leefruimte en de master bedroom welke in elkaar overvloeien. Op de verdieping worden de kinderslaapkamers gerealiseerd. Deze hebben een eigen sanitaire ruimte en buitenruimte.
De materialen die het buitenaanzicht van deze betonwoning bepalen lopen ook door in het interieur van de woning. Dit om het concept van het opengetrokken plan te behouden. Er wordt zoveel mogelijk gewerkt met eerlijke en warme natuurlijke materialen zoals beton en hout. In de detaillering gaat er extra aandacht naar de voegverdeling in deze materialen en de uitlijning van het geheel zodat een harmonieus en rustig beeld ontstaat.
foto's Evenbeeld.be en Kaatje Verschoren
Brasschaat - vrijstaande minimalistische woning. In balans. De zwaartekracht tartend. Deze acrobatische verschijning in het straatbeeld is niet alleen een geweldige party trick, de opvallende minimalistische compositie van de woning heeft ook een functionele drijfveer. Door de verdieping haaks op de begane grond te plaatsen creëert deze woning zijn eigen carport en overdekt terras. Jumbo glas en verzonken raamkaders laten de grens tussen binnen en buiten verder vervagen. Het interieur wordt een spektakel van ruimte en licht. Warme materialen maken het geheel een thuis voor de bewoners. Het concept van de woning bestaat uit twee op elkaar gestapelde balken. Eén van deze balken vormt de begane grond. Hierin wordt de leefruimte ondergebracht. Aan het uiteinde van de minimalistische balk wordt een garage gerealiseerd. De tweede balk wordt 90° gedraaid bovenop de eerste gelegd. Deze bevat de nachtfuncties. Doordat deze balk vooraan en achteraan over de onderliggende balk uitsteekt, wordt een overdekte autostaanplaats voor 2 wagens en een overdekt terras gerealiseerd. De beperkte afmetingen van de verdieping geven de woning een bescheiden indruk in het straatbeeld. Hierdoor krijgt de groene omgeving een prominentere plaats op de voorgrond.
Om de parkomgeving te behouden wordt slechts het gedeelte van de tuin dat onmiddellijk aan de woning grenst als aangelegde tuin ingericht. De overige oppervlakte van het perceel behoudt zijn natuurlijke bosbegroeiing. Het aangelegde stuk buitenruimte wordt als een lappendeken opgedeeld in vakken. Zo wordt er gespeeld met een afwisseling van graszones en terraszones. De materialen van de woning werden zodanig gekozen dat ze het concept van de twee gestapelde balken verduidelijken. Tegelijkertijd moeten ze de minimalistische woning toch een warme en gezellige uitstraling geven die past bij het warme interieur van de woning. Ook in de vloermaterialen wordt gespeeld met strakke minimalistische materialen zoals een pu-gietvloer die afgewisseld wordt met warme materialen zoals parket.
Brecht - strakke vrijstaande woning. De passie van de bouwheer heeft in deze woning een prominente plaats gekregen. Zo wordt een groot deel van de woonoppervlakte ingenomen door een stalplaats voor zijn wagencollectie. Deze moest zodanig in de woning worden ingebracht dat ze subtiel bij de leefruimte betrokken werd. Om dit te realiseren is de woning in drie onderdelen opgesplitst: de leefruimte, de wagenstelplaats en de slaapvertrekken. Elk van deze onderdelen krijgt vorm in afzonderlijke balkvolumes. Langs de straatkant ligt de grotendeels gesloten wagenstelplaats, waardoor de privacy van de woning wordt verzekerd. Achteraan aan de tuinzijde ligt de open leefruimte. De zone tussen beide balken wordt met een terras en zwembad ingevuld. Enkele strakke grote ramen in de wagenstelplaats zorgen ervoor dat deze op bepaalde plaatsen van de woning betrokken worden. Het slaapkamervolume wordt bovenop de twee eerste balken geplaatst, waardoor een gedeelte van de buitenruimte een overdekt terras vormt. Zo definieert de blokkencompositie van de woning ook de buitenruimte, die de bouwheer als een verlengde van de leefruimte ziet. De daken van de twee onderste balkvolumes doen dienst als dakterras. Door de doordachte compositie van de verschillende ruimtes, kan de woning achteraf perfect tot woning met praktijkruimte worden omgetoverd. De wagenstelplaats krijgt dan bijvoorbeeld een kantoorfunctie. De woning is in essentie een compositie van drie balkvolumes. Een eerste balk ligt evenwijdig met de straat en opent zich met het oog op de privacy alleen naar het zwembad en de achtergelegen leefruimtes. In de tuin is een glazen balk geplaatst met daarin de leefruimte. Tussen beide balken nestelen zich het zwembad en het overdekte terras. De verdieping staat dwars op de straat en steunt op de twee voorgaande balkvolumes. Zo ontstaat het voor deze woning kenmerkende spel van volumes, open en gesloten delen en doorzichten. Oorspronkelijk wilden we elke balk ook zijn eigen gevelmateriaal geven voor een duidelijker leesbaar concept. Uiteindelijk kozen we voor één gevelmateriaal, een buitenpleister, waardoor een witte met ramen geperforeerde sculptuur ontstond. Het volumespel van de woning loopt zo ononderbroken door.
Het gebouw is naar de wens van de opdrachtgever volledig open getrokken naar zijn omgeving, waardoor er verschillende doorzichten ontstaan. De strakke woning bevat geen afgesloten kamers, maar in elkaar overvloeiende zones die baden in het licht. Een serene open inkomhal leidt de bezoekers langs een patio, waar ze een eerste zicht krijgen op de buitenruimte en het zwembad. Doordat deze als het ware door het gebouw worden omarmd, ontstaat een zeer intieme en passende sfeer die refereert naar luxe resorts in zonnige oorden. Via de inkomhal kom je in de ruime leefruimte, waar in tegenstelling tot de patio een uitbundige sfeer hangt met een panoramisch zicht op de tuin en achterliggende bos. Centraal staat het kookeiland waar al in de in vroege vooravond met de voorbereiding van de gerechten kan worden gestart. Wanneer 's avonds het licht wordt gedimd krijgt de zithoek van de leefruimte een intiemere sfeer die zich door de buitenverlichting terug op de omsloten patioruimte richt. Het centraal gelegen zwembad vormt een baken van licht waarrond de leefruimtes zich nestelen. Een subtiele sfeerverlichting in de garage trekt deze zacht mee in de leefruimte, geflankeerd door de dansende vlammen van een lange gashaard onder de zwevende wandkast. Verschillende doorzichten laten de grens tussen binnen en buiten vervagen. Als het echt laat wordt en de opdrachtgever nog werkt in zijn bureauruimte, kijkt hij uit op het zwembad en de omliggende ruimtes, voordat hij zich naar de intieme slaapvertrekken begeeft. De woning onderscheidt zich van de doorsnee hedendaagse nieuwbouw doordat ze niet een aaneenschakeling is van kamers van inkom tot de obligate leefruimte aan de tuin. Ze is opener, boeiender en vooral ruimtelijker benaderd, met het zwembad als spil waarrond alle functies geschikt zijn. Die vondst heeft de woning volledig open getrokken en de ruimtes aan elkaar gelinkt.
De woning staat in een doorsnee verkaveling met als grote pluspunt het achtergelegen bos. De glazen wandvlakken van de strakke leefruimte werpen zich volledig op dit zicht en versterken zo de relatie met de buitenruimte. Door de centrale plaatsing van de patio vormt de woning zelf de omgeving voor deze buitenruimte, waardoor je nog meer de pluspunten van die omgeving ervaart. De patio maakt doorzichten mogelijk en heeft de woning opengetrokken.
De schil van het gebouw werd zowel langs de buiten- als de binnenzijde
neutraal wit opgevat zodat ze visueel doorloopt en de grens tussen beiden
doet vervagen. Om die reden zijn ook de raamkaders in de vloer ingewerkt. Het vaste meubilair is ook wit, waardoor we een blank canvas creëerden voor het losse meubilair. Om meer warmte en huiselijkheid te brengen kozen we voor een parketvloer waarvan de kleur doorloopt in de houten vloeren van de terrassen. In de kleine maar functionele badkamer doen de witte gietvloer en dito meubilair alles ruimer ogen, net als de halfhoge spiegelwand als afscheiding tussen douche en lavabo. De witte wand in grillige natuursteenstrips brengt er warmte binnen zonder af te wijken van de neutrale kleur van de bouwschil. De keuken staat centraal in de leefruimte op het parket als een meubel dat in de open ruimte werd geplaatst zonder deze ruimte op te willen delen.
Mede dankzij de duidelijke communicatie van de bouwheer over zijn wensen hebben we die op spectaculaire wijze kunnen vertalen in het ontwerp. Ik ben bij elke realisatie steeds weer aangenaam verrast door het spel van natuurlijk licht in het gebouw, hetgeen in een 3d-visualisatie moeilijk te simuleren is. Het gebruik van grote glaspartijen in de leefruimtes vind ik essentieel voor de woonbeleving ervan, ook al is dat niet altijd even evident met de steeds strenger wordende regelgeving rond epb-normen. Ook de ruimtebeleving met de verschillende doorzichten die dit project kenmerken draagt in sterke mate bij tot hoe de woning ervaren wordt. Ik kan voor leeffuncties geen afgesloten kamers ontwerpen zonder onderlinge relatie. Dit strakke ontwerp is een interessant netwerk waar doorzichten, relaties, sferen, licht en openheid een samenhangend en zintuigprikkelend geheel vormen.
Kalmthout - moderne vrijstaande woning. De opdrachtgevers wensen een moderne vrijstaande woning te bouwen. Ze beschrijven hun smaak als Italiaans contemporary, waar een huis een kunstwerk wordt. Men is op zoek naar een tijdloos, strak, minimalistisch gebouw met een plat dak. Voldoende lichtinval is belangrijk. Om meer warmte in de moderne woning te brengen gaat de voorkeur naar het gebruik van natuurlijke materialen. Ook de kunstverlichting speelt een belangrijke rol om een huiselijk gevoel te creëren. De ruimtes dienen in elkaar over te vloeien zonder aan gezelligheid te verliezen. De voorzijde van de woning dient als een gesloten volume benaderd te worden, doch mag dit niet resulteren in een saai monolithisch gebouw. Er dient een accent aangebracht te worden waardoor de woning haar eigen identiteit in het straatbeeld krijgt. De achtergevel van de woning dient zich volledig te openen naar de tuin, waarbij een goede oriëntatie en de relatie met het buitenzwembad van essentieel belang zijn. De slaapvertrekken worden liefst los van de begane grond op de verdieping geplaatst, waarbij in hoofdzaak 2 slaapkamers worden gerealiseerd en een bureauruimte die tot slaapkamer omvormbaar dient te zijn. We kiezen voor een hedendaagse vormentaal met grote glaspartijen. Er wordt een compositie gecreëerd van open en gesloten gevelvlakken. Een doorgedreven detaillering zorgt voor scherpe lijnen en grote contrasten. Het ontwerp mag een zekere uitstraling en aantrekkingskracht hebben waardoor het zijn aanwezigheid in de wijk duidelijk maakt. Een abstracte vormgeving geeft een zekere sereniteit en maakt het project ondanks zijn duidelijke moderne invloeden tijdloos. De omgevingsfactoren en de oriëntatie van het perceel spelen een zeer grote rol in het bepalen van de inplanting en het concept van de woning. Om zoveel mogelijk ligt in de tuin en de woning zelf te krijgen wordt de woning maximaal richting de straatzijde en de rechter perceelsgrens gepositioneerd. Hierdoor vergroot de afstand tussen de hoge bomen en de woning, waardoor er gedurende een langere periode in het jaar rechtstreeks zonlicht in de woning valt. Deze inplanting heeft echter als nadeel dat de afstand tot de langs rechts aanpalende woning verkleint en dat de desbetreffende woning mogelijk inkijk krijgt in het ontwerp, waardoor de privacy in het gedrang komt. Als oplossing hiervoor wordt de rechter zijgevel volledig gesloten gehouden. Deze gevel loopt een heel stuk door in de tuin, waardoor deze een intieme omarming van de buitenruimte vormt. Het zwembad nestelt zich langs deze tuinwand om zo maximaal van de zon en privacy te genieten.
Omdat we ervan uit gaan dat het lang links aanpalende perceel op termijn eveneens bebouwd zal worden, wordt aan die zijde de garage van de woning voorzien. Zo vormt deze een barrière die de inkijk van links beperkt. De bestaande vegetatie achteraan op het perceel wordt zoveel mogelijk als groene buffer behouden. We willen afstappen van de inspiratieloze lijnen van het standaard bouwprofiel met een hellend dak. Daarenboven zoeken we een vorm die een functionele meerwaarde aan het gebouw kan geven.
Als uitgangsbasis starten we met twee op elkaar gestapelde dozen. Door de verdieping ten opzichte van de begane grond te verschuiven ontstaat er vooraan een overdekte inkomzone. Bovendien biedt deze oversteek langs de tuinzijde ook een uitstekende zonnewering voor de zuidwest gerichte leefruimte en ontstaat zo een overdekt terras. De verdieping wordt bewust maximaal naar het noorden geplaatst om de schaduwvorming in de tuin zo beperkt mogelijk te houden. Het materiaalgebruik is zo gekozen dat het de strakke lijnen en sterke contrasten tussen open en gesloten geveldelen benadrukt. De gesloten verdieping bestaat uit een witte gevelbezetting. Deze verdieping staat op een massieve sokkel van natuursteenstrips, dewelke tot in het interieur doorlopen. De achtergevel is volledig open gewerkt en bestaat uit transparant glas met zwarte raamkaders Op de begane grond kenmerkt het plan van de moderne woning zich door de verschillende functies die zij aan zij langs het panoramische raam van de achtergevel geschikt liggen. De woning is bewust in de breedte uitgebouwd om zoveel mogelijk van het licht en zicht te vangen. Centraal bevindt zich de overdekte inkom. Deze ligt tussen twee volumes in het interieur genesteld, waardoor de privacy in de woning behouden blijft, maar bezoekers wel al een zicht krijgen op de achterliggende tuin. De eetkamer en leefruimte liggen achter het volume met toilet en berging verscholen. Beide ruimtes zijn van elkaar opgedeeld door een vrijstaande trap die via een vide tot de verdieping reikt. De eetkamer krijgt hierdoor een zeer ruimtelijk zicht op de tuin en op de hemel langs de vide. De intieme zitkamer zit omsloten door de trap en de tuinwand in natuursteenstrips die van binnen naar buiten loopt. Het zicht wordt zo begeleid langsheen de wand over het zwembad van de woning. De keuken ligt in de linker helft van de woning parallel met een grote glazen wand en de tuin. In de kolomkasten van de keuken zit een tweede berging, fietsenberging en de toegang tot de kelder verscholen. Een zijdeur zorgt voor een snelle verbinding met de overdekte carport. De verdieping ligt geconcentreerd rond de centrale vide dewelke de nachthal van de woning vormt. De kinderslaapkamer en bureauruimte hebben via een overloop toegang tot een douchekamer met sanitair. De master bedroom ligt langs de glazen gevel van de verdieping en kijkt uit over het balkon, het zwembad en de tuin. Ze beschikt over een dressing, douchekamer en apart toilet. Het bad is langs de glazen gevel geplaatst zodat ook hier van het uitzicht genoten kan worden.
Foto's Jurrit van de Waal
Het project bevind zich op een verkaveld perceel waar voorheen een riante vrijstaande woning stond. Het is het eerste project van de vier nieuwe loten en hoeft zich dus niet te spiegelen aan eerdere realisaties.
Wel waren de voorschriften niet mals voor de dakvorm. de krijtlijnen voor de nieuwe woning lagen strikt vast en een hellend dak maakte integraal deel uit van de voorschriften. Voor mij lag de uitdaging dan ook in het combineren van een strakke hedendaagse vormentaal met het traditionele gabarit uit de voorschriften en in het bijzonder het obligatoire hellende dak.
Het open karakter van het interieur weerspiegelt zich ook in de buitenkant van de woning. De leefruimte biedt een zicht op de omgeving. De binnenruimte loopt door in de overdekte inkom en het verzonken terras van de zithoek.
Het ontwerp vertrekt van het in de stedenbouwkundige voorschriften voorgeschreven profiel zodat er op termijn perfect een tweede half open bebouwing op kan worden aangesloten. Het volume van de woning krijgt echter een speelse vormgeving door het raditionele hellende dak schuin te trekken. Hierdoor wordt het dak een sculptur van 3 aaneengesloten driehoeken die het dak een gevouwen indruk geven. De gesloten verdieping met een gevel van crepi staat in sterk contrast met de open leefruimte op de begane grond.
Het interieur van de woning bepaalt het uiterlijk beeld van het ontwerp. De meer private ruimtes zoals de slaapkamers en de badkamer richten zich minder op de omgeving, maar halen hun licht via de centrale vide en de dakramen. Dit vertaalt zich in het gesloten karakter van de verdieping.
De gevel bestaat voor het merendeel uit een gevelbepleistering op een 20cm dikke eps isolatie. Dit is een strakke, betaalbare gevelafwerking die zelfdragend is en zonder bijzondere maatregelen boven de glazen gevelvlakken van de begane grond kan worden aangebracht. De lichte kleur van de gevel loopt door in de lichtgrijze leien van het hellende dak. Een minimale zinken kraal en ingewerkte dakgoot wekken de illusie dat het om 1 geboetseerd volume gaat.
De vormentaal van dit ontwerp ligt in lijn met eerdere ontwerpen waarbij er strakke lijnen gevormd worden die de contrasten tussen open en gesloten geveldelen weerspiegelen. In de nabije omgeving realiseerde ik eerder een vrijstaande woning waarbij hetzelfde materiaalgebruik werd toegepast. Beide woningen zijn ondanks hun vergelijkbare stijl en identieke materialen toch als dag en nacht verschillend. Niet alleen de woontypologie, maar ook de omgeving en de wensen van de opdrachtgevers bepalen het uiteindelijke uitzicht van de woningen. Een ontwerp voor een woning is de visuele vertaling van de droom van de opdrachtgever rekening houdend met alle relevante variabele factoren eigen aan het project.
De woning is van binnenuit open gewerkt om zo een effect te hebben op alle aanwezige kamers. Als basisprincipe is van het open kader van een loft uitgegaan, maar gezien het opgelegde gabarit werd de ruimte niet op 1 niveau ingedeeld, maar werden de functies over verschillende niveaus verspreid. Deze niveauverschillen geven zowel voor een bepaalde graad van intimiteit aan de ruimtes, als een bepaalde zonering en sfeer eigen aan elke ruimte op zich. Het centrale element in de woning is leegte. Een vide in het midden van het huis loopt van de begane grond tot in de nok van het dak. Rondom de vide werden vervolgens de gewenste ruimtes geschikt. Allen met hun eigen doorzichten door de woning en hun eigen lichtbeleving. De eetkamer en keuken kregen een centrale plaats in het ontwerp. Ze bevinden zich midden in de vide en de kolomkasten van de keuken lopen over de verschillende verdiepingen door tot in het dak. Een strak spanplafond accentueert de geometrische lijnen van de drie driehoeken waaruit het dak is opgebouwd. Geflankeerd aan de keuken ligt de zithoek. Deze werd dieperliggend in een zitput onder gebracht zodat er een duidelijke, maar open afbakening tussen beide functies ontstaat. Het hoogteverschil tussen beide vloeren werd gebruikt om een haardnis in te bouwen. De traditionele zitput kreeg een extra dimensie door hem van binnen naar buiten te laten doorlopen. Hoge strak gedetailleerde ramen zorgen voor een minimale begrenzing van de binnenruimte. Door de zithoek lager aan te brengen dan de omringende ruimtes en de tuin, krijgt deze een intieme en gezellige uitstraling. Op de eerste verdieping werd de master bedroom gerealiseerd. In wezen vormt deze samen met de rest van de woning 1 open ruimte, opgedeeld door de centrale leegte van het ontwerp. De balustrades rond de vide beperken de inkijk vanuit de leefruimtes zonder het open karakter te beïnvloeden. De dressing en badkamer zweven boven de overdekte inkom en worden omarmd door drie blinde gevels. Ze krijgen hun licht via de dakramen bovenaan de vide en de ramen in de omringende ruimtes. De dressing vormt een vrijstaand volume dat de inkijk in de badkamer mee helpt beperken. Het dak van de woning biedt plaats aan de gastenruimte. De torenhoge kastenwand van de keuken loopt tot dit niveau door en flankeert de traphal met bruikbare kastruimte. Vanuit de gastenruimte heb je een doorzicht over de verschillende niveaus van de woning.
Foto's Yannick Milpas
Duffel - zonevreemde ondergrondse woning. Dit immense perceel in Duffel ligt temidden de velden. De opdrachtgevers willen er ontsnappen aan de dagelijkse stress door terug te gaan naar de natuur. Om de visuele impact op de omgeving te beperken, wordt de woning langs drie zijden met aarde en beplanting bedekt. De achtergevel wordt volledig open getrokken om een 33m lang panoramisch zicht op de tuin te bieden. Om het onderhoud te beperken wordt voor een natuurlijke veldtuin gekozen. Het interieur van de woning is gebaseerd op een open plan waarbij enkele kastsculpturen en een patio zorgen voor verschillende zones en sferen. Het plafond in planken bekist beton krijgt een knik, waardoor er met verschillende hoogtes gewerkt kan worden en het zicht naar de tuin wordt geaccentueerd. De nieuwe woning wordt uitgewerkt in een hedendaagse, doch tijdloze, architectuurstijl waarbij getracht wordt om de opvattingen rond hoe een bouwwerk eruit moet zien te doorbreken. Om energetische redenen en om het gebouw in de omgeving te laten verdwijnen wordt ervoor gekozen om de woning in de grond te verzinken en met aarde te bedekken. In het straatbeeld vormt deze woning een groene berm met zacht glooiende hellingen. Een met keerwanden opengewerkt toegangspad vormt het enige accent langs de straatgevel en leidt bezoekers naar de inkom van de woning.
Langs de tuinzijde is de woning volledig open getrokken en biedt ze een zicht op de achtergelegen natuur. De gehele woning werd op de begane grondverdieping gerealiseerd om zo de impact op de omgeving extra te minimaliseren en levenslang wonen mogelijk te maken. Het interieur is opgevat als een open loft indeling, waarbij de verschillende ruimtes in elkaar overvloeien. Ze nestelen zich naast elkaar langs het panoramische raam van de achtergevel.
Deze woning trachten we onzichtbaar te maken in zijn omgeving door ze onder een berg aarde te verstoppen. Het resultaat zal door zijn unieke karakter en gebrek aan architecturaal vormenspel een tijdloos beeld opleveren. In de onmiddellijke omgeving van het project (Varenstraat) bevindt zich een recente realisatie met een gelijkaardige ondergrondse inplanting. Het anonieme ondergrondse volume staat er zij aan zij met een gedateerde woning zonder dat één van beide afbreuk doet aan de andere.
Als startend architect speelde Frederik Desmet almet het idee om een demowoning te realiseren in de zijtuin de woning van zijn ouders. Die verdween door een steeds drukker wordende agenda echter meer en meer naar de achtergrond. Maar onlangs pikte hij de draad weer op en nu is de woning bijna volledig afgewerkt. Veel van wat hij wilde realiseren was nieuw en hij heeft een groot deel van de engineering zelf moeten doen, vaak met vallen en opstaan. De manier van denken rond details helpt hem nu nog verder met andere realisaties. Als toekomstige bewoner kijkt hij nu tevreden terug op zijn vroegere ontwerpbeslissingen.
Welke woning wilde je voor jezelf ontwerpen?
Een waarin ik graag zou leven, met veel licht, doorzichten, ruimtelijkheid en doordachte details. Bij aanvang waren we nog kinderloos, maar ik opteerde voor een gezinswoning met twee kinderkamers. Eentje te weinig, zo blijkt tien jaar later ... Aan de andere kant ben ik blij dat ik bij het ontwerpen mijn eigen prioriteiten gevolgd ben en geen compromissen heb gemaakt. Die zouden een te grote impact op het geheel hebbengehad. In dit experiment heb ik heb mezelf vrij gelaten ten voordele van de woonbeleving. Ikheb op een beperkte ruimte een woning gerealiseerd die nu nog actueel is en waarbij alles is zoals het moet zijn. Ze is tijdloos en misschien wel stijlloos, en dus niet in een architecturaal vakje te vatten.
Het perceel was je niet onbekend.
Het was van mijn ouders. Het vrijstaande karakter van de woning uit de jaren ’30 die erop staat, ging grotendeels verloren bij de bouw van een appartementsgebouw op een aanpalend terrein. Al snel zag ik in die scheve stedenbouwkundige situatie een opportuniteit voor mijn beginnende architectenbureau,een demowoning in de zijtuin, tegen de wachtgevel van het appartementsgebouw. Aangezien de vrijstaande woning zo goed als geen ramen in de zijgevels heeft, ontstond er geen privacyprobleem. De uitdaging bestond erin om op die beperkte oppervlakte een interessant gebouw te realiseren met voldoende licht en uitzichten
Hoe heb je dat aangepakt?
Door de zijgevel te beperken tot een dikte van 20 cm ontstond een beschikbare binnenruimte van 364cm breed. We hielden een afstand van 10cm tussen de dakgoot van de bestaande woning en de zijgevel van de nieuwe. We werkten waar mogelijk met geprefabriceerde elementen met het oog op een minimale werkruimte rond de werf. Zo is de twaalfmeter lange prefabkeldergeplaatst met een telescopische kraan. Esthetisch maakt de woning een overgang tussen de twee typologieën waar ze tussen gewurmd is. Ze vult de onbestemde ruimte die het gevolg is van een slecht stedenbouwkundig beleid en nestelt zich in haar contrasterende omgeving. Met haar spiegelende glazen voorgevel lijkt ze eerder te verdwijnen dan zich als nieuweling op te werpen.
De opbouw werd een 3D-puzzel.
De woning is opgebouwd als een Russischematroesjkapop, waarbij elke laag steeds fijnere details kreeg. Het beschermde volume bestaat uit eensmalle industriële doos van 10meter hoog en een kleine 4meter breed. Daarin hingen we een tweede doos in massiefhouten clt-panelen om de woning in te delen. De geprefabriceerde elementen van die doos werden een voor een met een speling van nauwelijks 3cm langs de voordeuropening binnengebracht. Daarna werden ze strak in elkaar gepast en blijvend aan de staalstructuur bevestigd met zichtbaar gebleven bouten. Die houten structuur is zelfdragend en maakt deel uit van de algemene stabiliteit van de woning, ze voorkomt dat de zijgevel van de woning zou openklappen.
Dan heb je nog geen kamers.
Die worden gedefinieerd door een derde laag, een nog kleinere, sculpturaal vormgegeven doos uit lichte, populieren blok stab platen, afgewerkt met een dunne mdf-laag en door een schrijnwerker ter plaatse in elkaar geschroefd. In de doucheruimte kwam nog een vierde doos uit watervaste volkernplaten. De vijfde en laatste laag bestond uit het vaste meubilair in de vorm van kasten en lavabomeubels, met ingebouwde technieken als audio, verwarming, verlichting en ventilatie. Met deze opbouw zijn het sculpturale volumes die de kamers definiëren, eerder dan muren, ook al zijn we in het centrum van de woning omringd door vier opeenvolgende lagen wanden en vloeren. Aan de buitenkant kozen we voor glazen voor-en achtergevels om voldoende natuurlijk licht binnente krijgen. De smalle betonnen sandwichpanelen van de zijwand hebben geen dragende functie, wel een praktische, energetische en esthetische.
Wat bleek achteraf het moeilijkste aan deze werkwijze?
De materialen vormden geen probleem. Ik hou van eerlijke architectuur waarbij ze zichzelf kunnen zijn en niet verstopt moeten worden.De uitdaging bestond erin om het geheel maximaal uit te puren tot het esthetische beeld dat ik voor ogen had. Onderweg kom je dan problemen tegen die je moet oplossen, zoals de integratie van de technieken. Die detaillering vraagt tijd. Alles is letterlijk maatwerk enelke bout, lijn en voeg is esthetisch afgewogen. Het resultaat is een woning waarbij het initiële concept in elke ruimte leesbaar is en waarbij alles tot een samenhangend geheel op elkaar afgestemd werd.
Wat betekent die opbouw voor de uiteindelijk indeling?
Het concept van de woning bepaalt natuurlijk de sfeer, de afmetingen en het gebruik van de ruimte. De eerste opdeling is puur functioneel, op basis van de in de ruimte opgehangen ‘tweede’ houten doos. Die kunnen we met mobiele wanden visueel en akoestisch volledig afsluiten. Daar liggen dan ook de kinderkamers, individueel gedefinieerd door de ‘derde’ doos. De overige ruimtes hebben we rond het tweede volume geschikt. De eethoek en keuken zijn op de tuin gericht en de zithoek aan de straatkant is opener en luchtiger, met een hoger plafond. Daardoorkrijgt het project meer ruimtelijkheid en doorzichten. Boven op de houten doos bevinden zich een lichte bureauruimte een intiemere master bedroom en de badkamer die in wezen één ruimte vormen. Er is nergens storende inkijk en toch blijf je de hele ruimte ervaren. Het vast meubilair is doorlopend:de archiefkasten van mijn bureau vormen het badkamermeubel en de dressing van de slaapkamer. Alle ruimtes worden over de vijf verdiepingen verbonden door een centrale stalen spiltrap, een compact sculpturaal element, dat nergens een barrière vormt in het geheel.
Welke elementen bepalen de sfeer in het interieur?
’s Avonds is dat de kunstverlichting. Hiervoor werkte ik samen met Wattt. Zij stelden de losse en vaste armaturen voor, een mix van betaalbare en wat duurdere stukken. Maar het waren vooral de lichtbeleving en de afstemming op de architectuur die de keuzes bepaalden. De keuken staat bijna centraal in de woonruimte en na gebruik blijft alleen een strak zwevend volume zichtbaar. De hele keuken is namelijk één strakke balk uit witte volkern, die zonder grond of muren te raken eenzes meter lange overspanning maakt tussen twee kolommen. De badkamer is volledig in volkern. Het water uit de kraan komt niet in een lavabo terecht, maar wordt via het werkblad achter het meubel geleid, dat daardoor meer lades kan bevatten. In de volkernvloer werd een strepenpatroon gefreesd om hem minder glad te maken en om het water af te voeren. Het vrijstaande bad in marmercomposiet, op de rand van de ‘afgrond’ naar de bureauruimte is meteen ookborstwering. Het designkraanwerk en de bediening ervan werden waar mogelijk weggewerkt.De kinderen mochten hun eigen kamers karakter geven met behulp van verf en waterpistolen.
Foto's Yannick Milpas
Antwerpen - loft Deze voormalige militaire site in het hartje van Antwerpen wordt tot een unieke woonzone omgevormd. Hierbij gaat er zeer veel aandacht naar het ontwerp van een aangename stadstuin, waarin de bestaande gebouwen als woonpaviljoenen verspreid liggen. Deze paviljoenen hebben een waardevolle militaire architectuur en worden als casco lofts verkocht. De koper staat dus zelf in voor de inrichting en afwerking van deze kale ruimten. De loft van dit ontwerp bestaat uit een begane grond verdieping en een half in de grond verzonken benedenverdieping. Deze laatste wordt omgevormd tot slaapkamers en de begane grond zal de leefruimte bevatten. Om het ontwerp duidelijk leesbaar te maken en de ruimtebeleving te versterken, worden de inkom en de traphal in één volume samengebracht. Dit volume wordt geflankeerd door een lang strak keukeneiland. Om de vormentaal van het ontwerp bijkomend te versterken wordt de inkomhal met hoogglans zwarte kolomkasten afgewerkt en krijgt de rest van het interieur een mat witte afwerking. In de hoge leefruimte wordt een tentsculptuur opgehangen. Deze benadrukt de hoogte van de ruimte en brengt tegelijkertijd meer geborgenheid en sfeer in de zitzone. Door middel van variabele gekleurde verlichting vormt de tent een XXL lichtarmatuur op maat van de woning. Via een lang kastenvolume met geïntegreerde trap kun je ook in de tent kruipen. Hier vindt je een speelse relax ruimte, waarin het jonge gezin gezellig kan samen zijn. De slaapvertrekken krijgen een zelfde speelse indeling waar het gezinsgebeuren centraal staat. De ouderslaapkamer neemt de hele verdieping in en bevat ook de kinderkamers. Deze staan als mobiele dozen in de ruimte en kunnen naar gelang de behoefte opzij geschoven worden. Zo ontstaan er verschillende zones in de grote slaapkamer, waar de kinderen samen met de ouders kunnen spelen. Ook de dressing krijgt een zelfde gemeenschappelijke benadering. Eén lange kastenwand wordt zowel door de ouders als door de kinderen gebruikt. Naar gelang de positie van de kinderkamers worden verschillende graden van privacy bekomen.
Schoten - vrijstaande betonnen woning. De eigenaar van deze bouwgrond is een fervent liefhebber van oldtimers en van de showrooms voor dergelijke wagens. Daarom wil hij in zijn nieuwe woning een gelijkaardige detaillering en uitstraling realiseren. De bouwzone ligt aan de voorgevel langs een drukke doorgangsbaan, maar grenst langs de achtergevel aan de recent heraangelegde Kempische vaart. Deze enorme dualiteit vind je ook in de gevels van de nieuwe woning terug. Langs de straatzijde is deze nagenoeg volledig uitgevoerd in gesloten betonnen wanden. Het enige raam in deze gevel bestaat uit de glazen toegangspoort. De achtergevel bestaat daarentegen nagenoeg volledig uit glas om het prachtige zicht van de vaart te vatten. omkaderd door een betonnen rand De indeling van de woning bestaat uit een half ondergrondse stalplaats voor de collectie wagens en een gastenverblijf. De eerste verdieping bestaat uit een hoge open ruimte waarin een langgerekt keukeneiland is gepositioneerd. Om de uitstraling van de zeer hoge ruimte niet teniet te doen, werd de tweede verdieping als een betonnen meubel in de eerste verdieping geplaatst. De glazen gevel loopt ononderbroken door over de volledige hoogte van de ruimte en de tweede verdieping wordt niet door wanden afgebakend. Het is een subtiel plateau waarop de master bedroom is gerealiseerd. Van hieruit heb je eveneens een onbelemmerd zicht op het panorama van de Kempische vaart. De hobby van de bouwheer, zijn liefde voor wagens, krijgt dankzij een grote glazen vloer in de leefruimte een plaats in het interieur van de woning. Open naar het water, gesloten naar de straat; drie verdiepingen die een grote mate van vrijheid bieden voor de indeling en inrichting ervan; ruimte en licht tot in elke hoek. Dat biedt het originele ontwerp van een moderne woning aan een kanaal. Een huis met filmallures dat tegelijk ook heel nuchter als kantoorpand zou kunnen dienen. De eerste indruk van de bezoeker is dat de bewoners zich wel heel erg open en bloot moeten voelen. Fietsers of joggers op het jaagpad hebben het volle zicht op de living en de keuken, enkel de slaapkamer en de badkamer zijn met een lamellengordijn afgeschermd. Maar in de praktijk blijven mensen niet staan om naar binnen te gapen. “Dan zijn zij juist degenen die worden bekeken,” zegt de eigenaar. “Ze vervolgen dus gewoon hun weg, zelfs de honden lopen door.” Maar wie wél een ongestoord uitzicht hebben op het kanaal, de schepen die er af en aan varen en de villa’s en tuinen aan de andere oever, zijn de bewoners van dit aan één zijde volledig beglaasde en aan één kant volledig ommuurde huis in Schoten. Terwijl de straat slechts enkele meters verwijderd is, zijn het lawaai en het verkeer totaal buitengesloten. Aan de linkerzijde biedt de tuin plaats aan een ruim terras, aan de kanaalzijde overspant een metalen loopbrug een gedempte sloot die tot een strook gazon getransformeerd is. Recht tegenover de voordeur bevindt zich een zwembadtrapje. In de zomer is het kanaal feitelijk een privézwembad. De inspiratiebron voor het huis was een showroom met auto’s. De enige auto die er uiteindelijk in zichtbaar is geworden, is die van de eigenaar die in de half in de grond verzonken garage geparkeerd staat en zichtbaar is door een glazen vloer. Het glas is zo stevig dat er met een gerust hart over gelopen kan worden. De kelder strekt zich uit onder de hele woning, maar dient slechts voor de helft als garage en voor de rest als ontspanningsplek. “Eigenlijk is het een polyvalente ruimte die je kunt inrichten zoals je wenst,” zegt Frederik de Smet, architect en zaakvoerder bij icoon.be architecten in Brasschaat. “Dat geldt ook voor de bovenverdieping. Er is een badkamer, met inloopdouche en bubbelbad, maar er zijn ook leidingen voorzien in de ruimte die nu als slaapkamer dient, zodat de functie van badkamer en slaapkamer kan worden omgedraaid door nieuwe bewoners. Tussen de twee kamers bevindt zich nu een gedeelte dat als kantoortje wordt benut, maar van dat deel kan ook gerust een tweede slaapkamer worden gemaakt.” Het casco is opgetrokken uit grote prefab betonnen elementen die in de fabriek werden aangepast aan de vereisten van de woning. De elektriciteitsdraden en –punten werden er bijvoorbeeld van te voren ingewerkt. Ook de afvoer van hemelwater en leidingwater moesten in het beton worden verwerkt en vervolgens dienden alle industiriele punten, zoals betonankers, optisch te worden weggewerkt. Dat vereiste een nauwgezette afstemming van de werkzaamheden van de diverse onderaannemers, want eenmaal ingewerkt kon er niets meer veranderd worden. Ook het plaatsen was een huzarenstukje, waar grote kranen bij te pas moesten komen. “De stalen balk van de eerste verdieping weegt tweeënhalve ton en rust op een aantal steunpunten in het beton en moest dus in één keer goed worden neergelegd,” aldus Frederik de Smet. “De fase van het plannen nam bij deze bouw meer tijd in beslag dan gewoonlijk omdat iedere partij precies moest weten hoe zijn deel van het werk aansloot bij dat van de andere. Er mochten en werden geen fouten bij gemaakt.” Bijzonder zijn ook de enorme ramen met hun breedte van meer dan drie en hun hoogte van vijf meter. Met deze maten zitten ze niet ver af van het maximum dat fabrikanten kunnen leveren. De ramen bieden een fenomenaal uitzicht, maar grote glasoppervlakten zijn ook grote verliesposten voor warmte en kunnen in de zomermaanden bovendien de zon genadeloos binnen laten schijnen. Hoe zijn die negatieve aspecten zo goed mogelijk afgedekt? “Via de keuze van het glas zelf,” zegt Frederik de Smet. “Uiteraard is het dubbel glas dat een uitstekende isolerende waarde heeft. Daarnaast is het zonwereld glas dat slechts 28% van de zonne-energie doorlaat. Het resultaat is een huis dat ’s winters niet sterk afkoelt en ’s zomers niet sterk opwarmt. “ De bewoner voegt eraan toe dat de energierekening erg binnen de perken is gebleven, mede dankzij de ingebouwde vloerverwarming. “Die houdt het huis op zo’n constante temperatuur dat we op de eerste verdieping zelfs geen verwarming hebben, eenvoudigweg omdat we die de voorbije paar jaar dat we hier wonen nooit nodig hebben gehad. “ Een aan één kant volledig open ruimte geeft ook binnenin een gevoel van weidsheid en vrijheid. Het interieur oogt groter dan het feitelijk is, mede dankzij het ontbreken van allerhande tussenwanden. De fraaie metalen trappen die de drie verdiepingen met elkaar verbinden zijn langs de achterwand gesitueerd, de keuken bevindt zich, net als het toilet en het berghok voor de wasmachine en vrieskist, aan de rechterzijde, bij de voordeur. Zo blijft er één grote ruimte over, die geheel naar het inzicht van de bewoners kan worden ingedeeld en ingericht. De huidige eigenaar heeft een voorkeur voor retro vormgeving en omringt zich graag met geluidsapparatuur van Bang & Olufsen uit de jaren zestig en zeventig, evenals met jukeboxen, lampen en meubels uit die decennia. Eigenlijk zou ze ideaal zijn als decor voor een scène in een film noir of Bondfilm en zoek je onwillekeurig naar het glas Martini ophet salontafeltje, shaken, not stirred. Maar de woning leent zich uiteraard ook voor een interieur in een andere stijl. Om te voorkomen dat de ‘look’ te industrieel en koud zou worden – en dus te bepalend voor de inrichting - is er gekozen voor een laag van steengranulaat met epoxy die bovenop de betonnen vloer is gelegd.